Bu borclar Çin iqtisadiyyatını dibə çəkir

Tarix: 5 Dekabr 2023 20:50

Çinin bütün şəhərləri və əyalətləri illərlə idarə olunmayan borclanmadan sonra böyük həcmdə borc yığıblar. Ölkə hakimiyyəti maliyyə sektorunda sabitliyi poza biləcək yerli hökumətlərin defolt dalğasının qarşısını almağa çalışır.

Sonxeber.net musavat.com-a istinadən bildirir ki, "The Wall Street Journal" Çin iqtisadiyyatını təhdid edən bu borc böhranına dair geniş yazı ilə çıxış edib.

Yazıda qeyd olunur ki, Beynəlxalq Valyuta Fondunun və "Wall Street" banklarının hesablamalarına görə, Çində balansdankənar dövlət borcunun ümumi həcmi 7 trilyon dollardan 11 trilyon dollara qədərdir. Bunlara yolların, körpülərin və digər infrastrukturun tikintisi və ya digər xərclərin maliyyələşdirilməsi üçün borc götürən minlərlə yerli hökumətin maliyyə qurumları tərəfindən buraxılmış korporativ istiqrazlar daxildir.

Məqalədə qeyd olunur ki, bu məbləğin dəqiq ölçüsünü heç kim bilmir, lakin son bir il ərzində yerli hökumətlərin borc səviyyələrinin (LG) dayanıqlı olmadığı məlum olub. Çinin iqtisadi inkişafı yavaşlayır və ölkə deflyasiya təzyiqləri ilə mübarizə aparır ki, bu da yerli hökumətlərin faiz və əsas borc ödənişlərini yerinə yetirməsini çətinləşdirəcək.

İqtisadçılar borcun defolt riski yüksək olan xüsusilə problemli hissəsini 400-800 milyard dollar arasında qiymətləndirirlər.

Böyük narahatlıq odur ki, əmanətçilər böyük miqdarda yerli hökumət istiqrazlarını saxlayan bankların maliyyə sabitliyindən narahat olarlarsa, defolt dalğası yayıla və ümummilli maliyyə böhranına çevrilə bilər. Hesablamalara görə, bələdiyyə istiqrazları Çinin yerli korporativ istiqraz bazarının təxminən yarısını təşkil edir.

Noyabrın əvvəlində Çinin mərkəzi hökuməti "yerli hökumətlərin gizli borcları riskinin qarşısının alınmasına və aradan qaldırılmasına böyük əhəmiyyət verdiyini" açıqlayıb. Bankirlərə və bələdiyyə məmurlarına xəbərdarlıq edilib ki, regional borclar yaranarsa, məsuliyyətə cəlb olunacaqlar.

Çin Xalq Bankının (PBOC) rəhbəri Pan Gunşenq də keçən ay Pekində keçirilən maliyyə forumunda mərkəzi bankın yüksək borc yükü olan bölgələrə təcili likvidlik dəstəyi verəcəyini söyləyib. O, Çinin ümumi dövlət borcunun beynəlxalq standartlara görə kiçik olduğunu və ölkənin yerli hökumət borcunun yaratdığı riski azaltmaq üçün aktivlərin satışı və yenidən maliyyələşdirmə də daxil olmaqla, addımlar atdığını bildirib.

Bundan əvvəl Çin daşınmaz əmlak sektorunda çoxillik tənəzzülə qalib gələ, ölkənin bank sisteminə böyük itkilər vermədən developer borcları üzrə onlarla defoltlara tab gətirə bilib. Bu, daha çox developerlərin xarici investorlara istiqrazlar satmaqla ölkədən kənarda vəsait toplaması və həmçinin bank kreditlərindən daha az asılı olması hesabına mümkün olub.

Lakin yerli hökumətlərin borcları ilə bağlı vəziyyət fərqlidir. Onların istiqrazlarının əhəmiyyətli bir hissəsi Çin kommersiya banklarının əlindədir və bu banklar da onlara kredit verib. UBS-in son hesabatında deyilir ki, Çin banklarının yerli hökumətlərin borclarını maliyyələşdirmə obyektlərinə ümumi investisiyaları keçən ilin sonunda 6,9 trilyon dollara bərabər olub ki, bu da bank sektorunun ümumi aktivlərinin təxminən 13 faizini təşkil edir.

Çin səlahiyyətliləri regional hökumətlərə balansdankənar borclarının bir hissəsini əvəz etmək üçün sözdə xüsusi yenidən maliyyələşdirmə istiqrazları buraxmağı təklif ediblər. Bu ilin əvvəlindən 29 şəhər və vilayətin hökumətləri tərəfindən buraxılan bu qiymətli kağızların yerləşdirilməsinin həcmi 1,37 milyard yuana (təxminən 200 milyard dollar) çatıb.

"Morgan Stanley"nin Çin üzrə baş iqtisadçısı Robin Xing bildirir ki, "bu, kifayət deyil, amma məncə, bu, başlanğıcdır". O hesab edir ki, problemli gizli borcların əksəriyyətini həll etmək üçün ən azı 700 milyard dollar məbləğində yenidən maliyyələşdirmə tələb olunacaq.

"Rhodium Group"un Çin araşdırmalarının direktoru Loqan Rayt isə bildirir ki, "bu, əslində restrukturizasiya planı deyil, yenidən maliyyələşdirmə planıdır": "Yerli hökumətin borcları ilə bağlı problemlərin əksəriyyəti hələ də qalır".

O hesab edir ki, borcun ödənilməsi müddətinin uzadılması uzunmüddətli perspektivdə Çinin iqtisadi artımına zərər verəcək, çünki borcun ödənilməsi üçün daha çox büdcə resursu tələb olunacaq.