“Vidalaşıb, halallaşıb uçuşa gedirdik...” - Dünən şəhid olan Muradın Vətən Müharibəsi xatirələri

Tarix: 1 Dekabr 2021 23:46

Ötən gün səhər saatlarında Xızıda baş verən helikopter qəzasında həlak olan Dövlət Sərhəd Xidmətinin 14 hərbi qulluqçusundan biri də mayor Murad Məmmədovdur.

Sonxeber.net "qafqazinfo"-ya istinadən xəbər verir ki, şəhid mayor Murad Məmmədov barəsində Türkiyənin tanınmış hərbi eksperti, keçmiş komando, İstanbuldakı "Bahçeşehir" Universitetinin müəllimi Abdullah Ağar yazı qələmə alıb.

A.Ağar mayor şəhid Murad Məmmədovla bağlı xatirələrini bölüşüb. Şəhidimizin müharibə və şəhidlərimiz haqqında kitab üçün dediklərini yada salıb.

Xatirə yazısı şəhidimizin qəhrəmanlığı, peşəkar pilot olması barədədir.

Həmin yazını təqdim edirik:

"Müharibə və şəhidlərdən kitab üçün danışmışdı...

Dünən Azərbaycanda baş verən helikopter qəzasında 14 qardaşımız şəhid oldu. Onlardan biri də mayor Murad Məmmədov idi.

Qarabağı xilas edərkən, müharibədən, verdikləri şəhidlərdən danışdı. İndi o da şəhid oldu. Mayor Murad "Antonov" pilotu idi. Onunla müharibə barədə kitab yazarkən tanış olmuşduq.

Qarabağ savaşının taleyinə möhür vuran, "Antonov"larla yazdığı əfsanəni təkcə Azərbaycan tarixinə deyil, türk tarixinə qızıl hərflərlə yazılacaq anları şəxsən danışmışdı.

Müharibənin ilk günündə yarım əsrlik "AN-2 Antonov" təyyarələri ilə necə taktiki ağıl yaradıblar və düşməni necə aldadıblar, hava hücumundan müdafiə sistemlərini necə hərəkətə keçiriblər, necə deşifrə ediblər və dostlarının necə şəhid olduqlarını danışmışdı.

***

Xatirən, qəhrəmanlığın kitablarda yaşayacaq.

Ruhun şad, məkanın cənnət olsun, əziz qardaşım.

Müharibə kitabından...

Qısaca...

***

Şəhid mayor Murad Məmmədovun dedikləri...

"27 sentyabrda müharibə başlayan kimi hamımız planlaşdırıldığı kimi təyyarələrimizə mindik. Və 20 təyyarə birdən yola düşdük. Ümumi 20 "AN-2 Antonov"la. Bunu görməli idin.

İkinci Dünya Müharibəsinə aid filmlər var, bax, həmin səhnələrdəki təyyarə səhnələri, onlar kimi səslənir... Aramızda yalnız bir fərq var idi, onlar kino idi, bizimki real.

Qarabağ səmalarına doğru uçduqca bir-birimizə o qədər yaxın idik ki, sanki qanadlarımız bir-birinə dəyəcəkdi. Düşməni, düşmən radarlarını aldatmaq üçün bir-birimizə çox yaxın uçurduq. Hamımız quş sürüsü kimi birlikdə gedirdik. Təyyarədən təyyarəyə bir-birimizi eşidəcək qədər yaxın idik. Təbii ki, hər səsi bastıran "AN-2"lərimizin səs-küyü olmasa. Bəzən bu anlarda bir-birimizə baxır, göz-gözə baxır, salamlaşır, əl edirdik.

Onsuz da aşağıda vidalaşıb, halallaşmışdıq...

***

"Antonov"lar avtopilota bağlı olsalar belə, normalda qeyri-sabitdirlər. Təyyarənin GPS-i elektron qarışdırmada dəyişə bilər, təyyarə sağa-sola əyilib, enib-qalxa bilər. Yarım əsrlik "Antonov"lar da məhz belədir. Dünyanın ən təhlükəsiz "etibarsız" təyyarələridir. Həmişə yıxılacaqmış kimi uçurlar, amma qəzaya uğramaları çox nadirdir. Onlar havada qalırlar. Utanmasalar, hətta özlərini çırpmağa da çalışacaqlar, o dərəcədə. Amma Allaha şükürlər olsun ki, 20 təyyarədən, quyruq, qanad, qanaddan ibarət olan bu strateji aldatmada belə bir şey olmadı.

Halbuki bu "Antonov"lar təlimlərdə bizə çətinlik yaradırdılar. Onlar indi yaxşı davranan uşaqlar kimi uçurlar, amma güclü, ağır, lal və köhnə mühərrikləri ilə gileylənirdilər.

Hər şey yaxşı gedirdi.

Bir də düşməni aldatmağa müvəffəq olsaq...

Hər şey, bəlkə də, müharibə yeni başlayırdı, amma uğur qazansaydıq, biz və "Antonov"lar üzərimizə düşəni artıqlaması ilə etmiş olardıq.

Hər dəfə bu "Antonov"lara minəndə "ha düşdü, ha qəza olacaq" deyərdik, amma bu təyyarələr bizi heç vaxt yarı yolda qoymadı. Amma indi bizi heç vaxt yarı yolda qoymayan bu "Antonov"ları yarı yolda buraxmaq məcburiyyətindəydik.

***

Beləliklə dəqiqələrlə düşmənlə təmas xəttinə, Qarabağa doğru uçduq. Təmas xəttinə 10 kilometr məsafədən sonra qəfil bir-birimizdən ayrıldıq. Düşmən radarlarında bütövlükdə uçub vahid obyekt kimi görünən 20 "Antonov" həmin an 20 parçaya bölündü. Düşmənin həmin anlarda düşdüyü panikaya hələ də gülməkdən özümü saxlaya bilmirəm. Təsəvvür edin, hava hücumundan müdafiə sistemlərinizdə, radarlarınızda haradan gəldiyi bəlli olmayan düz 20 Azərbaycan döyüş təyyarəsi peyda olub və onlar sizi vurmağa gəlib.

Əlbəttə, bilmirlər ki, biz döyüş təyyarəsi deyilik. Biz yem idik, Azərbaycanın hava hücumundan müdafiə sistemlərini ovlamaq üçün göndərdiyi canlı yemlər!

Düşmənin əl-ayağı bir-birinə dolaşmışdı.

Çox sadə, başa düşülməsi asan, daha doğrusu, həyata keçirilməsi çətin olan planımız var idi. Qısaca belə idi: "Təyyarədə problem olsa, təcrübəli pilot təyyarədə qalacaq, təyyarəni hədəfə aparacaq, rütbəsi və yaşı kiçik olanlar paraşütlə tullanacaq".

Hədəf düşmənin dərinlikləri idi.

Hədəf düşmən radarlarının bizi görməsi və bizə atəş açması idi.

Hədəf düşmənin bizi vurması idi.

Məqsəd təyyarələri düşmənin dərinliyində bacardıqları qədər uzağa uçmağa vadar etmək idi.

***

Uzaqdan görməyə başladım. Təmas xəttindən yuxarı uçan, aşağıda püskürən döyüş yoldaşlarım yadigar təyyarələrimizdən bir-bir tullanmağa başladılar.

Səma bir anda açılan D-6 paraşütləri ilə dolmağa başladı.

Təyyarələrimiz indi düşmən işğalında olan Qarabağın düşmən ərazisinə daxil olduğu üçün pilotlar aşağı doğru endilər.

Onlar çox sürətlə endilər, D-6-lar belədir, taktiki paraşütdür. O paraşütlər çox sürətlə enir. Ona görə də yerə çırpılması da sürətlə olur.

***

İki ruh yoldaşı, iki şəhid...

Əlbəttə, canımızı verməmək üçün əlimizdən gələn hər şeyi edəcəkdik.

Amma nə ola biləcəyini düşünür, mühakiməsini edir, irəlini görə bilirdik. Əvvəldə də demişdim ki, "Biz bu müharibənin canlı yemləri idik".

Bu bir taktika idi, düşməni aldatma idi.

O vaxt bunu bilmirdik, amma sonra öyrəndik. Ağrılı-acılı öyrəndik, ağrılı-acılı ağladıq. Şəhidlərimiz təyyarədən tullanmaq üzrə olanda vurulublar. Nəşlərini götürəndə bildik ki, paraşütləri yanlarında olub.

Rus paraşütü - Dq-nı geyinmək çətindir. Müharibənin, gərginliyin, təlaşın, qəfil yaranan vəziyyətlərin qarşısında daha da çətindir. Normalda bu cür fövqəladə və ya taktiki vəziyyətlərdə pilot böyük pilotun geyinməsinə kömək edərdi. Burada da belə planlaşdırdıq. Sonra ard-arda, birlikdə tullanmalı idik.

Lakin şəhidlərimizin bu son anı olmadığı göz qabağındadır ki, özlərini xilas etsinlər. Başa düşdük ki, onlar tullanmamış düşmən tərəfindən vurulublar. Həm də kürəklərində paraşütlərlə. Əgər onlar təyyarənin vurulmasından bir saniyə əvvəl tullanmağı bacarsaydılar, bu dəqiqə onlarla söhbətləşə bilərdik.

O şəhidlər - mayor Abbas Qasımov və baş-leytenant Xalid Gözəlov idi...

***

Onlar da bir-birinə çox bağlı idilər. İki ən yaxşı dost, iki ən yaxşı silah yoldaşları idilər. Həmişə birlikdə uçardılar.

Sözdən anlamaz, sözə qulaq asmaz təyyarələrə bir yerdə söz deyərdilər, danışardılar, söz dinlətdirərdilər.

Bir ara bölünüb ayrı təyyarələrdə uçmalı oldular.

Abbas avqustda məzuniyyətdə idi, qayıdanda başqası ilə uçmalı oldu. Məzuniyyətdən qayıdandan sonra Abbas dedi ki, "biz birlikdə uçacağıq".

Onların taleyi burada birləşdi, bir yerdə uçdular, bir yerdə şəhid oldular.

Ailələri ən çox bu sualı verir: "Bu bədənin tək parçası idi?" Onların üzünə baxıb bu suala cavab vermək çox çətin idi, amma məcbur idik. Bəli, onların bədənləri bir parça idi.

Xalidin anası oğlunun şəhadətini qəbul edə bilmədi. Hər dəfə ona baş çəkəndə, o, bizim hərbi forma ilə gəlməyimizi istəyirdi. "Siz gələndə elə bil Xalidim gəlir" deyirdi.

Mayor Abbas Qasımov və müavini baş leytenant Xalid Gözəlov idi. Abbas Zəngəzur torpaqlarında doğulub, amma o yerləri heç vaxt tanımayıb, xatırlamayıb. Doğulduğu torpağı görə bilməyib!

1988-ci ildə ermənilər onları yaşadıqları yerdən qovmuşdu. Məcburiyyət qarşısında qalan ailə qaçqın həyatı yaşamışdı. O, Vətənin dərdini çəkən Vətən övladı idi. Zəngəzur deyərdi həmişə. Zəngəzurun dəyərini o bilirdi. "Ora bizim vətənimizdir" deyərdi. Bir dəfə də demişdi ki, "Bunu heç vaxt unutmayın, bir millət silahla bir yerdən çıxarılıbsa, bilin ki, ora onun əsl torpağıdır. Bilin ki, o torpaq üstündə böyük bir plan var".

Abbas o torpaqlar üçün şəhid oldu...

Fotoda Şəhid Murad Məmmədov Yevlaxda "Antonov"la...

Qeyd: Qarabağ Müharibəsi ilə bağlı hazırladığım kitab hələ çap olunmayıb. Bu hissəni sadəcə şəhidlərimizin əziz xatirəsini, onları bir az da olsa yaşatmaq üçün tarixə qeyd olsun deyə yazdım".