Yəhudi irsi Azərbaycanda dəyər verilən və qorunub saxlanılan irslərdən biridir - Sevinc Fətəliyeva

Tarix: 4 Oktyabr 2019 18:45

Bakı. Elçin Mehdiyev - Trend:

Yəhudi irsi Azərbaycanda dəyər verilən və qorunub saxlanılan irslərdən biridir. Azərbaycanda yəhudilərin tarixi təxminən iki min ildir. Bu gün yəhudi icması Azərbaycanda ən fəal və nüfuzlu dini icmalardan biridir.

Trend-in məlumatına görə, bu fikirləri AŞPA-nın payız sessiyasının sonuncu iş günündə “Yəhudi mədəni irsinin qorunması” adlı məruzə ilə bağlı müzakirələrdə çıxışı zamanı qurumdakı nümayəndə heyətimizin üzvü Sevinc Fətəliyeva deyib.

Deputat qeyd edib ki, Azərbaycanda yəhudi irsinin qorunması məqsədilə bir sıra müştərək təşkilatlar yaradılıb. Xüsusilə, Azərbaycan-İsrail Dostluq Mərkəzi, "Soxhnut" yəhudi agentliyi, yəhudi adət-ənənələrinin qorunması komitələri - "Birgə" və "Vaad-L-Xetzola", dini məktəblər, Yəhudi Mədəniyyət Mərkəzi, ölkədə fəaliyyət göstərən "Eva" qadın cəmiyyəti, "Hesed-Kershon" xeyriyyə cəmiyyəti, "Alef" gənclər klubları, "Hillel" Tələbə Təşkilatı, bir sıra yeni qəzetlər var. Yəhudi icmalarının köməyi ilə bir çox mədəni tədbirlər keçirilir, yəhudi ədəbiyyatı nəşr olunur. 2010-cu ildə Heydər Əliyev Fondunun "Azərbaycan - dözümlülüyün ünvanı" layihəsi çərçivəsində Bakıda yaşayan yəhudi uşaqlar üçün Khabad-Or-Avner təhsil mərkəzi tikilib. 450 şagirdlik mərkəz yəhudi mədəniyyətinin əsaslarını tədris edir. Bu gün Azərbaycanın paytaxtında, eləcə də Quba və Oğuz şəhərlərində bir neçə sinaqoq fəaliyyət göstərir. 2003-cü ildə Bakıda açılmış sinaqoq Avropada ən böyük sinaqoqdur.

Sevinc Fətəliyeva bildirib ki, yəhudi irsinin qorunmasının digər bir bariz nümunəsi Azərbaycanın Quba şəhərinin yaxınlığında yerləşən, yeddi sinaqoqu olan Qırmızı Qəsəbə adlanan yaşayış məskənidir:

"Qırmızı Qəsəbə (Krasnaya Sloboda) Azərbaycanda və ondan kənarda dağ yəhudilərinin maddi və mənəvi mədəniyyətinin inkişafı və qorunması mərkəzi kimi tanınıb. Bu qəsəbənin "Qafqazın Qüdsü" adlandırılması təsadüfi deyil. Yəhudilik ənənələrinin qorunması və inkişafı yəhudi icmasının həyatı ilə ayrılmaz dərəcədə əlaqəlidir. Hazırda fəaliyyət göstərən altı qübbəli sinaqoq Tövratın səhifələrini oxumaq üçün geniş təlimata (təxminən 70) malikdir. Qırmızı Qəsəbədəki yəhudi icmasının qorunması və inkişafı ilə bağlı Azərbaycan Respublikasının öhdəlikləri Konstitusiyada və parlamentin qəbul etdiyi qanunlarda əksini tapıb. 1991-ci ildə Azərbaycan hökuməti Qırmızı Qəsəbədə yəhudi adət-ənənələrinin öyrənilməsi işinə başlayıb. Son illərdə ümumi təhsil proqramı ilə yanaşı, yəhudiliyin əsaslarını öyrənən bir neçə təhsil müəssisəsi yaradılıb. 2009-cu ildə qəbul edilmiş "Təhsil haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanunu Azərbaycanın etnik azlıqların öz ana dilində təhsil müəssisələri yaratmaq hüquqlarını təmin edir. Bütün bunlar göstərir ki, Azərbaycanda yəhudi irsinin qorunması həm ənənədir, eyni zamanda, dövlət siyasətinin tərkib hissəsidir".

Trend-in ən mühüm və maraqlı xəbərlərini "Telegram"da izləyin