Şagirdlər dərsə rayonlara işləyən avtobuslarla gedə bilərlər - TƏKLİF

Tarix: 2 Sentyabr 2020 13:06

Azərbaycanda dərslərin sentyabrın 15-dən başlayacağı ilə bağlı qərardan sonra ən çox düşündürən məsələlərdən biri də nəqliyyat sistemindəki vəziyyətdir.

Pandemiya dövründə şagirdləri virusdan qorumaq üçün nəqliyyat sahəsində hansı alternativ variantlar nəzərdən keçirilə bilər?

Hüquqşünas, nəqliyyat məsələləri üzrə ekspert Ərşad Hüseynov Milli.Az-a yeni təhsil ilinin başlaması ilə əlaqədar ictimai nəqliyyatda yarana biləcək sıxlığın və yoluxma riskini azaltmaq məqsədi ilə təkliflərini açıqlayıb:

"Onun tibbi və təhsil tərəfi, təbii ki, bizlik deyil. Bu məsələləri aidiyyəti qurumlar özləri götür-qoy edəcəklər. Yoluxma səviyyəsi, virusun dinamikası, böyük şəhərlərdə şagirdlərin nə qədər hissəsi ictimai nəqliyyatla dərsə gəlir, nə qədər hissəsi piyada və yaxud da fərdi avtomobillərlə gəlir, araşdırılmalıdır. Bu da ciddi bir araşdırma predmetidir. Ona uyğun məktəblərə imkan yaradılmalıdır ki, fərdi qərarlar qəbul etsinlər, mənim birinci təklifim budur. Şagirdlər hansı məsafədən gəlirlər, hansı üsulla (piyada, fərdi avtomobil, ictimai nəqliyyat) gəlirlər, bax, nəqliyyatdakı o riski aradan qaldırmaq üçün ona uyğun qərarlar qəbul etmək lazımdır. 

II təklif - Metronun fəaliyyətinin bərpası qaçılmaz olacaq. 

III təklif - Yenə də maksimum dərəcədə avtobusları xətlərə cəlb etmək lazımdır. 

IV təklif - Düzdür, bu təklif çətindir. Amma imkan daxilində servis təşkil etmək lazımdır. Yəni, harada ki tədris bərpa olunmalıdır, o tədris ocaqlarına məktəbliləri daşıyan avtobusların təşkilini təklif edərdim. Amma o, belə asan, üç günün içində həll olunan məsələ deyil. Bunun üçün avtobus tapmaq lazımdır. Məsələn, belə bir təkliflər olmuşdu ki, məktəblilər üçün ayrıca marşurutlar yaradılsın. Bu ideya mümkün deyil. Nəylə yaradacaqlar, hansı avtobuslarla yaradacaqlar? Azərbaycanda bu sayda avtobus yoxdur. Bəzi məktəblər imkan daxilində servislər təşkil edə bilərlər. Bunun yolunu da deyim - servisi təşkil etmək üçün bu dəqiqə rayonlararası sərnişin daşımaları da məhdudlaşdırılıb, rayonlararası daşımlarda istifadə olunan bəzi avtobusları bu işə cəlb etmək olar. Təbii ki, müqavilə ilə olacaq, orada heç kim nəzarətsiz işləməyəcək. 

V təklif - Məktəblərin dərsə başlama saatlarını dəyişmək lazım olacaq. Çünki bütün məktəblərdə dərslər eyni vaxtda dərsə başlasa, pik saatlarda o sıxlıq yaranacaq. Bu zaman yoluxma da qaçılmaz olacaq. Məktəblərin imkanlarını, şagirdlərin gəlmə məsafəsi nəzərə alınmaqla tədris prosesinin başlanmasını pandemiya dövründə sürüşkən etmək olar. Məsələn, səhər 8-dən dərslər başlayır, 10-a qədər. Məktblərdə dərslərin başlaması saatı bölünməklə 8, 9-un yarısı, 9, 10-un yarısı, 10-a kimi. Bax belə bölmək olar. Bu cür eyni rayonun məktəblərinin və yaxud da qonşu məktəblərin başlama saatını bölüşdürmək olar. 

Ən əsas məsələ bilirsiniz nədir? Yaxşı təcrübə var, Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı bunu xüsusi vurğuladı. Məsələn, İsveç nümunəsi. ÜST belə bir şey vurğuladı ki, hər şey xeyli dərəcədə insanların məsələyə şüurlu, məsuliyyətli yanaşmasından asılıdır. Yəni, əsas həlledici məsələlərdən biri də insanların özlərinin bu məsələlərə şüurlu, diqqətli yanaşmasıdır. Şüurlu, diqqətli yanaşma olarsa, insanlar özləri də düşünəcəklər ki, hansısa bir yollarla özlərinə ad riskləri azaltsınlar". 

Qeyd edək ki, Azərbaycanda dərslər sentyabrın 15-də başlayacaq. İbtidai sinif şagirdləri (1-4) sentyabrın 15-dən etibarən ənənəvi tədris formalarına qayıdırlar. Ancaq onlar məktəbə həftədə 2-3 dəfə gedəcəklər.

5-9-cu sinif şagirdləri sentyabrın 15-dən etibarən onlayn formatda distant təhsilə başlayacaqlar. Lakin oktyabrın 1-dən etibarən onları əyani, ənənəvi təhsil formasına cəlb etmək məsələsinə baxılacaq. Ənənəvi və distant təhsil paralel davam edəcəyi üçün məktəblilər həftədə 2-3 dəfə təhsil müəssisələrinə gedəcəklər.

Yuxarı sinif şagirdləri (10-11 siniflər) də sentyabrın 15-dən distant təhsilə başlayacaqlar. Oktyabrın 15-dən etibarən onların əyani, ənənəvi təhsil formasına cəlb olunması məsələsinə baxılacaq. Ənənəvi və distant təhsil paralel davam edəcəyi üçün şagirdlər həftədə 2-3 dəfə təhsil müəssisələrində dərslərdə iştirak edəcəklər.

Təhsil müəssisələrinin bütün sinif şagirdləri üçün bu qərar noyabrın 2-dək qüvvədədir, sonrakı qərar epidemioloji vəziyyəti nəzərə alaraq qəbul ediləcək.

Təhməz Əsədov
Milli.Az