Hemorragik qızdırmalar

Tarix: 4 May 2021 08:21

Hemorragik qızdırmalar - virus mənşəli təbii ocaqlı, endemik infeksion xəstəliklər olub, qan damarlarının zədələnməsi, hemorragiya və intoksikasiya əlamətləri ilə təzahür edirlər.
HQ-nin rezervuarları primatlar - insan, meymunlar və digər heyvanlar, iri və xırda buynuzlular, gəmiricilər, habelə həşəratlar-gənələr və ağcaqanadlardır.
Epidemioloji xüsusiyyətlərinə görə HQ dörd qrupa bölünür:
1) Gənə hemorragik qızdırmaları
2) Ağcaqanad hemorragik qızdırmaları
3) Kontagioz hemorragik qızdırmalar
4) Rezervuarı məlum olmayan hemorragik qızdırmalar

Böyrək sindromlu hemorragik qızdırma - kəskin virus xəstəliyi olub, intoksikasiya sindromu, hemorragiya əlamətləri, böyrəklərin zədələnməsi ilə özünü göstərir.
Etiologiyası - xəstəliyin törədicisi taqoviruslara aiddir.
Epidemiologiyası:
Müxtəlif növ gəmiricilər çöl siçanı, qara-boz siçovul, meşə siçanı, BMHQ-nin mənbəyi ola bilər. Xəstəlik çox vaxt təsərrüfat işləri ilə məşğul olan insanlar arasında rast gəlinir.
Patogenezi:
Virusun əsas reproduksiya yeri qan damarlarının endotel hüceyrələri olur. Tezliklə virus infeksiyalaşma dozasına çatır, qana düşərək intoksikasiya əlamətləri törədir ki, bu da xəstəliyin başlanğıc dövrünə uyğun gəlir. Damardaxili laxtalanma sistemi pozulur, mikrosirkulyasiya çətinləşir nəticədə böyrək-qan dövranı ləngiyir, eritrositlərin aqreqasiyası, mikrotromboz və kapilyarların oklyuziyası yumaqcıqlarda filtirasiyanı ləngitməklə gündəlik sidiyin miqdarını xeyli azaldır. Ağır hallarda oliqoanuriya, azot mübadiləsinin pozulması, proteinuriya, hətta kəskin böyrək çatışmazlığına səbəb olur.
Klinikası:
Inkubasion dövr 4-42 gün, çox vaxt 2-3 həftə çəkir. Klinik gediş dörd mərhələyə bölünür:
- başlanğıc
- oliqouriya
-poliuriya
- rekovalesensiya
Başlanğıc dövr 1-3 gün davam edir. Qəflətən temperatu 38-40 dərəcəyə çatır, kəskin başağrısı, üşütmə, yanğı ağızda quruluq əmələ gəlir.
Oliqouriya 3-4-cü gündən başlayır, 10-16 günə qədər davam edir.
Poliuriya dövrü-sidik ifrazının çoxalması ilə başlayır.
Rekovalessensiya dövrü uzun çəkir.
Diaqnozu:
Əsas müayinə üsulu seroloji reaksiyalardır.
Müalicəsi: Xəstəliyin müalicəsi orqan və sistemlərin fəaliyyətinin tənzim olunması istiqamətində aparılır. Xəstəyə ciddi yataq rejmi təyin edilir, çoxlu maye içirilir. 20-30ml 40%-li qlükoza məhlulu vurulur, rutin, dimedrol, C vitamini təyin edilir. Oliqouriyanın ilk günlərində fizioloji məhlulların miqdarı 500 ml , sonralar 250 ml venadaxili yeridilir.