Niyə bütün dünyada insanlar 13-cü cümə günündən qorxurlar?

Tarix: 20 Sentyabr 2024 05:06

Qədim dövrlərdən bəri bütün dünyada və müxtəlif mədəniyyətlərdə insanlar nədənsə bu tarixi uğursuz, ürpərtici və hətta təhlükəli hesab edirlər.

Lent.az bu barədə maraqlı məlumatı təqdim edir.

Bütün dünyada insanlar uzun müddətdir ki, 13 rəqəmini bəyənmirlər, onu "şeytanın onluğu" adlandırırlar. Bu nömrə ilə əlaqəli bir çox pis inanclar var, buna görə də evlərə, mənzillərə, mərtəbələrə, təyyarələrdə oturacaqlara və s. nömrələr verərkən insanlar bundan tez-tez qaçırılır. 13 rəqəmindən qorxu o qədər geniş yayılıb ki, onun elmi adı var: triskaidekafobiya. 

12 rəqəmi Qərb ənənələrində təkrarlanan motivdir. Saatımız 12 saat, ilimiz 12 ay və Milad 12 gün davam edir. 12-nin qonşusu olan 13 rəqəmi bizim öyrəşdiyimiz nişandan kənarda ilk sırada olduğu üçün dərhal qəribə görünür.

Tarixdə və adət-ənənələrdə 12 nəfərlik ziyafətlər 13-cü qonağın əlavə olunması ilə korlanırdı. Məsələn, köhnə Skandinaviya mifi tanrıların səltənəti olan Valhallada şam yeməyindən bəhs edir. Loki, hiylə tanrısı çağırılmamış 13-cü qonaq gələndə  məclis qarışıq. Onun gəlişi ilə Sevinc tanrısı öldürülür.

Bənzər bir hekayə xristianlıqda İsa Məsihin məşhur Son Şam yeməyi zamanı ortaya çıxır. Son 13-cü qonaq gələnə qədər bu yeməyə 12 qonaq da daxil idi. 13-cü qonaq xain Yahuda idi. Yəhuda Son Şam yeməyinin 13-cü yerində oturduqdan sonra cümə günü İsa çarmıxa çəkilib.

Bir əsr sonra 13 rəqəminə istinadlar populyar mədəniyyətə keçib. 1800-cü illərin sonlarında 13 rəqəminin nüfuzu o qədər pis idi ki, bir adam onu müdafiə etməyə qərar verib.

"Dəhşətli" nömrə bütün həyatı boyu kapitan Uilyam Fauleri təqib edib. O, Manhettendə 13 nömrəli ictimai məktəbdə oxuyub, 13 təşkilata mənsub olub, Nyu-Yorkda 13 bina tikib, 13 vətəndaş müharibəsində iştirak edib və ayın 13-də bir neçə mühüm həyat hadisəsini həyata keçirib.

Çoxlarının bəyənmədiyi bu rəqəmi müdafiə etməkdən qürur duyan Fauler onun şərəfinə şübhələrə qarşı klub yaratmağa qərar verib. Cümə günü, 13 yanvar 1882-ci ildə o, 13-lər Klubunun ilk şam yeməyinə ev sahibliyi edib.
Qrupa sonradan ABŞ-ın dörd prezidenti də olmaqla çoxsaylı yüksək vəzifəli üzvlər daxil olub - Çester A. Artur, Qrover Klivlend, Benjamin Harrison və Teodor Ruzvelt. 

Cümə və 13-cü günlər, nəhayət, 1900-cü illərin əvvəllərində "13-cü Cümə" adlı roman nəşr olunanda xurafatla əlaqələndirilib.