Yer fındığı (araxis) yağı

Tarix: 27 Fevral 2021 07:21

Yabanı halda bitən yer fındığının vətəni Şimali Amerikadır. Ona, "yer fındığı", "çin qozu"," çin püstəsi" də deyilir. XVII əsrdə yer fındığı qullar üçün ən yaxşı qida vasitəsi hesab edilib. İndi isə bu qida məhsulu ən çox idxal olunan qidlardandır. Əksər Amerika ölkələrində yer fındığı kənd təsərrüffatı məhsulları kimi yetişdirilir.
Yer fındığı yağı barədə ilk dəfə məlumatlar 1890 -cı illərdə qeyd edilib. Onu həkim dietoloq vegeteryanlara alternativ qida vasitəsi kimi təqdim edib. Bu yağı ət, yumurta və pendirlə də qarışdırıb yemək mümkündür. Yer fındığı yağından kulinariyada, kosmetologiyada, un və konditer məhsullarının bişirilməsində, marqarinlərin və sabunların hazırlanmasında geniş istifadə edilir.
Necə seçməli?
Yer fındığı yağı alarkən onun qatılığına və qoxusuna diqqət yetirmək lazımdır. Onun rəngi qarğıdalı və günəbaxan yağının rəngindən bir az tünd olur. Yer fındığı yağı xüsusi qoxuya malikdir.
Necə saxlamalı?
Araxis yağını 6-12 ay müddətində sərin və 25* tempraturda, gün düşməyən yerdə saxlamaq lazımdır. Araxis yağının tərkibi A, D, E vitaminləri, kalsium, fosfor, yod, sink və s. çox zəngindir.
Kaloriliyi
100 qram araxis yağı 895 kaloriyə malikdir. Araxis yağının qida dəyəri çox yüksəldir. O orqanizm tərəfindən asan sorulur. Tərkibində olan amin turşuları, makro və mikro elementlər onun ürək-damar, həzm, sinir və immun sistemi üçün çox faydalı olduğunun göstəricisidir. Araxis yağının 50-60%-i Omeqa 9, 15-30% Omeqa 6, 1%-i Omeqa 3 yağı, qalan hissəsi isə müxtəlif yağ turşuları ilə zəngindir. Bu yağlar ürək və damarların, sinir sisteminin möhkəmlənməsinə səbəb olur. Araxis yağından istifadə etmək cinsi fəaliyyətin artmasına, hormonal disbalansın normallaşmasına, immunitetin artmasına, qanda xolesterinin normallaşmasına səbəb olur. Tərkibində olan A və E vitamini sayəsində yer fındığı yağı ən yaxşı antioksidantlardan hesab edilir. Bu vitaminlərin qarışımı araxis yağının yarasağaldıcı, iltihab əleyhinə təsir göstərməsinə səbəb olur. Bu yağ qan damarlarını möhkəmləndirir, görmənin yaxşılaşmasına səbəb olur.
Onun tərkibində olan B kompleks vitaminləri qaraciyər və öd xəstəliklərinin sağalmasını sürətləndirir, sinir sisteminin möhkəmlənməsinə səbəb olur. Araxis yağı saçları və dıqnaqları möhkəmləndirir, immuniteti artırır, endokrin sistemin işinə müsbət təsir edir, onkoloji və ürək-damar sistemi xəstəlikləri riskinin aradan qalxmasına səbəb olur. Araxis yağı qaraciyərin fəaliyyətini yaxşılaşdırır. Bu yağ ödün axınını sürətləndirir. Gündəlik qida rasionuna araxis yağı əlavə eləmək qaraciyərdə olan piylərin əriməsinə səbəb olur və qaraciyərin piylənməsinin qarşısını alır. Hepatit və sirroz xəstəlikləri zamanı araxis yağından istifadə etməkdə fayda var. Diabet, ürək-damar və qan xəstəliklərindən əziyyət çəkənlərə araxis yağından istifadə etmək məsləhət görülür. Hemorragik diatez və hemofiliya xəstəlikləri zamanı xəstələrə araxis yağlarından istifadə etmək tövsiyə edilir. Davamlı olaraq araxis yağından istifadə edildikdə qan damarlarında yığılıb qalmış artıq maddələrdən xilas olmaq olur. Araxis yağı damarları təmizləməklə yanaşı, damar divarının elastikliyini artırır və ürək əzələsini möhkəmləndirir. Araxis yağı sinir sisteminin möhkəmlənməsinə səbəb olur. Onun tərkibində olan xolin, lesitinin ifrazını yaxşılaşdırır, orqanizmin qıcıqlara olan reaksiyasını azaldır, sinir sistemini sakitləşdirir. Araxis yağından istifadə etmək Alsheymer xəstəliyinin qarşısını alır və sklerozun aradan qalxmasına yardım edir. Araxis yağı aşağıdakı patologiyalar zamanı orqanizmə müsbət təsir edir:
* görmə zəifliyi, qlaukomanın əmələgəlmə riski, kataraktalar, konyuktvit, makulyar distrofiya, toyuq korluğu və s.
* böyrək xəstəlikləri
* cinsi zəiflik və ereklsiyanın pozulması
* osteoparozun profilaktikası
Kosmetologiyada istifadəsi
Kosmetologiyada rafinə edilməmiş araxis yağıdan istifadə edilir. Bu yağ dəriyə, saçlara və dırnaqlara çox müsbət təsir edir. O dəri səthini yumşaldır, kollagenlərin sintezini stimulyasiya edir, dərini möhkəmləndirir və onun elastikliyini artırır.