Bu planetdə oksigen kəşf olundu

Tarix: 10 Noyabr 2023 10:40

Astronomlar İnfraqırmızı Astronomiya üçün Stratosfer Rəsədxanası (SOFIA) tərəfindən toplanan məlumatlardan istifadə edərək, Boeing 747 təyyarəsinin göyərtəsində Yer atmosferinin hündürlüyündə yerləşdirilmiş teleskopdan istifadə edərək Veneranın atmosferini təhlil ediblər.

Milli.Az lent.az-a istinadən bildirir ki, tədqiqat nəticəsində elm adamları Günəş işığı ilə işıqlandırılan Veneranın gündüz tərəfində atom oksigeni kəşf ediblər.

Məlumata görə, atom oksigen əvvəllər Veneranın Günəş işığının olmadığı gecə tərəfində kəşf edilib. İndi isə Günəş tərəfindən işıqlandırılan gündüz atmosferində aşkar edilib. Bu kəşf Günəşdən sonra ikinci olan bu planetin atmosferində baş verən proseslər haqqında yeni məlumatlar verib.

Hazırda, Veneranın bir çox aspektləri araşdırılmamış qalır və bu onu davamlı tədqiqat obyektinə çevirir. Bir tərəfdən Venera kütlə və ölçü baxımından Yerə bənzəyir, digər tərəfdən isə çox fərqlidir. Onun atmosferində zəhərli komponentlər, əsasən karbon qazı var ki, bu da səthdə 480 dərəcə yüksək temperatura səbəb olur. Venerada atmosferin sirkulyasiyası çox tez baş verir, küləyin sürəti 700 km/saat, Yerdə isə ən güclü küləklər 400 km/saata çata bilir.

Veneranın tədqiqi alimlərə bu planetin niyə Yerdən bu qədər fərqli olmasının və planetimizə bənzədiyi barədə sirri açmağa kömək edəcək. Bəlkə də Venera həmişə bizim indi gördüyümüz kimi olub. Bunu bilməyin yolu onun atmosferini öyrənmək, xüsusən də, planetin oksigen səviyyələrini müşahidə etməkdir.

Xatırladaq ki, alimlərin kəşf etdiyi atom oksigen Yerdəkindən fərqlidir. Nəfəs almaq üçün uyğun olan adi oksigen bir-birinə bağlanmış iki atomdan (O2) ibarətdir. Atom oksigeni bir atomdan ibarətdir və digər elementlərlə reaksiya verdiyi üçün bu formada saxlanmır.

Atom oksigeni Yer atmosferinin yuxarı qatında mövcuddur və Günəş işığına məruz qaldıqda oksigen molekullarının parçalanması nəticəsində yaranır. Bənzər proses Veneranın atmosferində baş verir, burada atomik oksigen karbon qazının (CO2) parçalanması səbəbindən meydana gəlir, həmçinin karbonmonoksit (CO) əmələ gətirir.

Alimlərin fikrincə, atom oksigen gündüz tərəfdən gecə tərəfinə keçdikdə digər elementlərlə reaksiyaya girərək yenidən karbon qazına çevrilir. Bu proses Veneranın gecə tərəfinin parlamasına səbəb olur.

Tədqiqatçılar Veneranın yuxarı atmosferində, planetin səthindən təxminən 100 km yüksəklikdə atom oksigeni aşkar ediblər. 120 və 70 km yüksəkliklərdə iki atmosfer sirkulyasiya axını arasında yerləşir. Əldə edilən məlumatlar Venera atmosferinin bu hissəsini daha da öyrənmək üçün istifadə olunacaq ki, bu da planetin və Yerin atmosferləri arasındakı fərqləri aydınlaşdırmağa kömək edəcək.

Milli.Az