“Azərxalça” beynəlxalq xalça şirkətlərinə, nüfuzlu kütləvi informasiya vasitələrinə müraciət edib

Tarix: 6 Noyabr 2020 11:24

Bakı. Trend:

“Azərxalça” Açıq Səhmdar Cəmiyyəti İdarə Heyətinin sədri professor Vidadi Muradov dünyanın müxtəlif ölkələrində fəaliyyət göstərən xalça şirkələrinə, beynəlxalq mədəniyyət təşkilatlarına, nüfuzlu kütləvi informasiya vasitələrinə müraciət ünvanlayıb.

Bu barədə Trend-ə “Azərxalça” Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin mətbuat xidmətindən məlumat verilib.

Müraciətdə ermənilərin Azərbaycan xalçalarını saxtalaşdırmaq cəhdləri, işğal olunmuş ərazilərimizdəki maddi-mədəniyyət nümunələrini, o cümlədən xalçalarımızı talan etməsi, 71 nəfər qadının çalışdığı Tərtərdəki xalça emalatxanasının Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən atəşə məruz qalması barədə ətraflı məlumat verilir.

Müraciətdə deyilir: “XIX əsrin əvvəllərində çar Rusiyası tərəfindən Cənubi Qafqaza köçürülən ermənilər 1918-ci ildə Azərbaycanın keçmiş İrəvan xanlığının ərazisində öz dövlətlərinin yaradılmasına nail olublar. Sovet hakimiyyəti illərində tarixən azərbaycanlıların məskunlaşdığı Zəngəzur bölgəsini ələ keçirən ermənilər Naxçıvanın Azərbaycanın əsas torpaqları ilə əlaqəsini kəsiblər. Onlar ötən əsrin 90-cı illərinin əvvəllərində Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ bölgəsini və ona bitişik 7 rayonu işğal edərək xalqımıza qarşı etnik təmizləmə və misligörünməmiş soyqırımı törədiblər.

Ermənilər işğal etdikləri Azərbaycan torpaqlarında xalqımıza məxsus tarixi abidələri dağıtmaqla yanaşı, bir çox milli mədəniyyət nümunələrimizə, o cümlədən xalçalarımıza sahib çıxmağa çalışırlar. Bəyan edirik ki, xalçaçılıq Azərbaycan tarixinin ayrılmaz hissəsidir, bizim milli sənət nümunəmizdir. Azərbaycan xalçasının toxunduğu hər yer, o cümlədən Qarabağ Azərbaycandır.

Azərbaycan xalçaçılıq məktəbinin 9 qrupundan biri olan Qarabağ xalça qrupuna Şuşa, Ağdam, Füzuli, Tərtər, Xankəndi, Xocalı, Kəlbəcər, Cəbrayıl, Qubadlı, Ağdərə, Laçın, Xocavənd, Beyləqan, Ağcabədi, Bərdə və Zəngilanda toxunmuş xalçalar, xalça məmulatları daxildir.

Dünya ictimaiyyəti bilməlidir ki, Azərbaycan xalçaçılığının tarixi kökləri birbaşa türkçülüklə bağlıdır. Qarabağda toxunan bütün xalçalar üzərində türkçülüyü əks etdirən Bayat, Kəngərli, Kolanı, Bəydili, Dəmirçi, Qazançı, Yaycı, Muğanlı, Əfşar, Quşçu, Otuzikilər, İyirmidördlər, Cavanşir, Qaraqoyunlular və s. kimi onlarla türk tayfalarının rəmzi olan elemenetlərə, damğalara rast gəlinir.

Tarixi saxtalaşdıran, keçmişi yalandan, riyakarlıqdan ibarət olan ermənilərin Qarabağ xalçalarını özününküləşdirmək cəhdi daha bir məkrli planın tərkib hissəsidir. Xalça elə nadir sənət nümunələrindəndir ki, keçmiş tarix, toxunduğu bölgənin o xalqa mənsubluğu barədə zəngin informasiya mənbəyidir. Onların xalçalarımızı erməniləşdirməkdə əsas məqsədlərindən biri də Qarabağın tarixini saxtalaşdırmaqdır. Əslində isə əsrlər boyu burada toxunan xalçalar, bu xalçalarda öz əksini tapan naxışlar Qarabağın məhz Azərbaycanın qədim mədəniyyət mərkəzlərindən biri olduğunu bir daha sübut edir.

Bütün dünya bilməlidir ki, ermənilər xalça toxumağı Azərbaycan türklərindən öyrəniblər. Onların Cənubi Qafqaza köçürülənə qədər xalça toxumaq haqqında təsəvvürləri olmayıb və özlərinə məxsus heç bir xalça çeşnisi də yoxdur. Əgər xalçaçılıq ermənilərin iddia etdikləri kimi onların qədim sənətkarlıq sahəsidirsə, o zaman Azərbaycan ərazilərinə köçürülərkən özləri ilə niyə bir xalça nümunəsi gətirməyiblər? Yaxud niyə həm sovet dövrünə qədər, həm də sovet dövründə Qarabağda toxucularının əksəriyyəti erməni olan xalça fabrikləri fəaliyyət göstərməyib? Qarabağda ermənilərin kompakt halda məskunlaşdırılma tarixi XIX əsrin ortalarından başlayırsa, onlar XVIII əsrin sonlarında artıq bütün ana kompozisiyalarının formalaşdığı, texniki standartlarının təkmilləşdiyi Azərbaycan, o cümlədən Qarabağ xalçaçılığına necə iddia edə bilərlər? Onlar uzun illərdir, bu haqlı suallara cavab tapa bilmir, uydurma fantaziyaları ilə dünya ictimaiyyətini aldadırlar. Ermənilərin öz sənət nümunələri kimi təqdim etdikləri Qarabağ xalçaları Azərbaycan xalqının təfəkkürünün məhsuludur. Başqa xalqın sənət nümunəsini özününküləşdirməyin isə bir adı var – oğurluq.

Ermənilərin Cənubi Qafqaza köçürüldüyü dövrdən xeyli əvvəl Qarabağ xalçaları artıq bütün dünyada məşhur idi. Xalçaçılığın Qarabağda yüksək inkişaf mərhələsinə çatması barədə bir çox tarixi mənbələrdə məlumatlar vardır. Bu məlumatlar göstərir ki, Qarabağ xalçaçıları yaxın və uzaq ölkələrdən aldıqları sifarişlər əsasında orijinal çeşnili xalça məmulatları toxuyurdular. XIX əsrdə Qarabağın əksər yaşayış məntəqələrində olduğu kimi, Şuşa şəhərində də xalçaçılıq artıq əmtəə xarakteri daşmağa başlamışdı. Burada toxunan xalçalar Rusiya, Avropa və Asiya ölkələrində yüksək qiymətləndirilirdi. Bunlar bir daha sübut edir ki, Qarabağda xalçaçılıqla peşəkar formada ancaq azərbaycanlılar məşğul olublar.

Bildiririk ki, Ermənistanın Azərbaycana qarşı hərbi təcavüzü zamanı dağıdılan muzeylərimizdən xalqımıza məxsus milli sərvətlər, o cümlədən xalçalar qarət edilib. Bundan başqa, məcburi köçkünlər öz dədə-baba torpaqlarından didərgin salınarkən onlar qədim xalçalarının əksəriyyətini həmin ərazidən çıxara bilməyiblər. Bu gün ermənilərin öz sənət nümunələri kimi qələmə verdikləri xalçalar əslində Azərbaycanın XX əsrin 90-cı illərində işğal edilən bölgələrindən talan edilmiş xalçalardır. Ermənilər həmin xalçaları müxtəlif sərgilərdə, beynəlxalq tədbirlərdə və auksionlarda özlərinin sənət nümunələri kimi təqdim etməyə çalışırlar. Əslində isə həmin xalçaların müəllifi Qarabağın köklü sakinləri olan Azərbaycan türkləridir.

Ermənilər işğal etdikləri ərazilərdə Azərbaycanın şəhər, qəsəbə və kəndlərinin adlarını dəyişdirdikləri, toponimləri erməniləşdirdikləri kimi, milli xalça çeşnilərimizin də adlarını dəyişdiriblər. Azərbaycan xalqının yaratdığı xalça çeşnilərinə məntiqsiz və əsassız əlavələr etməklə nəyəsə nail olmaq mümkünsüzdür. Onlar bu əməllərinə, dünya ictimaiyyətini aldatdıqlarına görə bir gün mütləq cavab verəcəklər.

Xalçaçılığın xalqımızın qədim sənət növü olduğunu nəzərə alan Azərbaycan dövləti ölkəmizdə xalçaçılğın geniş şəbəkəsini yaradıb. Hazırda “Azərxalça” Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin 21 filialından 3-ü Qarabağda, 1-i isə Cəbrayıl rayonundan olan məcburi köçkünlərin məskunlaşdığı qəsəbədə fəaliyyət göstərir. Həmin xalça fabriklərində yüzlərlə qarabağlı qadın qədim çeşnilər əsasında Qarabağ xalçaları toxuyur.

Hiddətlə bildiririk ki, Ermənistan silahlı qüvvələrinin son günlər Azərbaycanın şəhər və kəndlərini, dinc əhalini atəşə tutması nəticəsində ciddi ziyan dəyən mülki infrastruktur obyektlərindən biri də Tərtər şəhərindəki xalça fabrikidir. Həmin emalatxanada çalışan 78 nəfərdən 71-i qadınlardır. Ermənilərin məhz xalça emalatxanasına atəş açması bir daha onu göstərir ki, bu terrorçu dövlət Azərbaycanın mülki əhalisini, xüsusən də qadınları hədəf alır, mədəni sərvətləri məhv etməyə çalışır. Dünya xalçaçıları bu vandalizmə öz etirazını bildirməli, terrorçu Ermənistanın qeyri-insani hərəkətlərini qınamalıdır.

Sonda onu da qeyd edək ki, Azərbaycan türkləri min illər sonra da xalçaçılıqla məşğul olacaqlar. Çünki xalçaçılıq bu xalqın qırılmaz ənənəyə çevrilmiş qədim sənət sahəsi, xalça toxumaq isə onun genetik bacarığıdır. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin dediyi kimi: “Azərbaycan xalça sənətinin vətənidir, xalça muğam, memarlıq abidələri kimi bizim milli dəyərimizdir, sərvətimizdir”.