Süni zəka texnologiyasının arxasında dayanan qadın kimdir? - FOTOlar

Tarix: 25 Noyabr 2023 17:04

"OpenAI" şirkətinin yaratdığı "ChatGPT" neyro şəbəkəsinin yaradılmasının arxasında duran isimlərdən biri də 35 yaşlı Mira Muratidir. Mira Murati tanınmış mexanika mühəndisi, tədqiqatçı və biznes rəhbəridir. O, daha çox "ChatGPT"ni inkişaf etdirən süni intellekt tədqiqat şirkəti "OpenAI"nin Baş Texnologiya Direktoru (CTO) kimi tanınır.

Sonxeber.net publika.az-a istinadən xəbər verir ki,  bu yazıda oxucuları süni intellekt texnologiyasının inkişafına mühüm töhfələr vermiş Mira Muratinin həyat və karyera yolu ilə tanış edir.

Murati 1988-ci il dekabrın 16-da Albaniyanın Vlore şəhərində müəllim ailəsində anadan olub. 16 yaşında Murati ailəsi ilə birlikdə Kaliforniyanın San-Fransisko şəhərinə köçüb. Amerikaya köçdükdən sonra qız təhsilini Vankuver adasındakı Pirson Birləşmiş Dünya Sakit Okean Kollecində davam etdirib. Daha sonra Dartmut Kollecinə daxil olub və burada Mexanika Mühəndisliyi üzrə Mühəndislik Bakalavr dərəcəsi alıb. Burada Murati kompüter elmləri üzrə təhsilini fərqlənmə diplomu ilə başa vurub. Təhsil aldığı müddətdə "Goldman Sachs"da təcrübə keçib.

Dediyimiz kimi, Murati karyerasına 2011-ci ildə "Goldman Sachs"da təcrübəçi kimi başlayıb. Daha sonra 2012-2013-cü illərdə "Zodiac Aerospace"də çalışıb. O, "Leap Motion"a qoşulmazdan əvvəl "Tesla"da üç il "Model X"in baş məhsul menecer vəzifəsini yerinə yetirib. 2018-ci ildə Murati Süni İntellekt Tətbiqi və Tərəfdaşlıqlar üzrə VP olaraq "OpenAI" komandasına qoşulub.

"OpenAI"nin texniki direktoru kimi Murati institutda süni intellekt texnologiyasının tədqiqi və inkişafına nəzarət edir. O, qabaqcıl AI modelləri və tətbiqləri hazırlamaq üçün mühəndislər və tədqiqatçılar qrupu ilə işləyir. Onun ən mühüm töhfələrindən biri odur ki, "OpenAI"nin istifadəçilərlə insan kimi söhbətlər apara bilən süni intellekt dil modeli - "ChatGPT" şəbəkəsinin qurulmasında iştirak edib.

"ChatGPT" "OpenAI"da Murati və komandası tərəfindən hazırlanmış süni intellekt dili modeli hesab olunur. Model təbii dildə mətn yaratmaq üçün dərin öyrənmə üsullarından istifadə edən GPT-3 (Generative Pre-trained Transformer 3) arxitekturasına əsaslanır. İnsanlarla təbii söhbətlər aparmaq qabiliyyəti sayəsində şəbəkənin məşhurluğu hər gün durmadan artır. "ChatGPT"nin ən əsas xüsusiyyəti verdiyiniz suallara real cavabları verməsidir. Ağlınıza gələn istənilən mövzu ilə bağlı sual verə və səlis cavablar ala bilərsiniz. 2021-ci ilə qədər mövcud olan bütün məlumatları oxuyan və öyrənən söhbət robotu bu məlumatların işığında suallara ən doğru şəkildə cavab verir. İnkişaf prosesi davam etdiyi üçün sonrakı dövrlərdə dərhal hər şeyi skan edəcək və buna uyğun cavablar verəcək. Süni intellektə əsaslanan çat-bot ChatGPT-nin ödənişli və ödənişsiz versiyaları mövcuddur.

Müştəri xidməti chatbotları, dil tərcümə xidmətləri, hətta virtual terapiya seansları da daxil olmaqla müxtəlif tətbiqlərdə istifadə edilən "ChatGPT"nin inkişafı ünsiyyətdə süni intellektdən istifadə üçün yeni imkanlar açdı və AI texnologiyasını daha geniş auditoriya üçün daha əlçatan etməyə kömək etdi.

Murati istedadı və yenilikçi düşüncəsi ilə önümüzdəki illərdə də süni intellekt sahəsinə əhəmiyyətli töhfələr verməyə davam edəcəyini iddia edib.

Mira Murati hazırda evli deyil və ya ailə vəziyyətini gizli saxlamağı seçib. Valideynlərinin əslən hindistanlı olduğu deyilən bir məqalədə Miranın dini inancının hinduizm olduğu vurğulanıb.

Mira Murati süni intellekt sahəsinə mühüm töhfələr vermiş yüksək səviyyəli bir şəxsiyyətdir. Onun "OpenAI"dəki işi ChatGPT kimi süni intellekt chatbotlarının inkişafında mühüm rol oynayıb. Hesablamalara görə, Mira Muratinin sərvəti təxminən 1-2 milyon dollar civarındadır.

Bu ilin əvvəlində "Time"a danışan Murati "ChatGPT"inin müsbət və mənfi tərəflərindən söz açıb. Müsahibədən maraqlı məqamları təqdim edirik:

- Birincisi, sizi və komandanızı "ChatGPT"nin ABŞ-da tibbi lisenziyalaşdırma imtahanı, Wharton Business School MBA imtahanı və dörd əsas universitet hüquq məktəbi imtahanında keçid balı qazanması xəbəri ilə əlaqədar təbrik etmək istəyirəm. "Parlaq zəkası olan bir uşağınız" olduğunu hiss edirsiniz?

- Uşağımızı dünyaya gətirərkən heç bu qədər həyəcan keçirməmişdik. Əslində bizim bununla bağlı narahatçılığımız var idi. Mən onun insanlara sadəcə maraqlı deyil, həm də faydalı olmağa başlayacağı sahələri görməyə daha çox maraqlıyam.

- "ChatGPT" ilə işləyərkən qarşılaşdığınız bəzi məhdudiyyətlər və ya çətinliklər hansılardır və onları necə dəf etdiniz?

- Bu yaxşı sualdır. "ChatGPT" mahiyyətcə böyük bir dil modelidir - növbəti sözü proqnozlaşdırmaq üçün öyrədilmiş böyük bir neyron şəbəkəsidir və onunla bağlı problemlər əsas böyük dil modellərində gördüyümüz oxşar problemlərdir, məsələn, öz-özündən faktlar düzəldə bilər.

- Həm də özündən əmin şəkildə!

- Bəli. Bu, əslində əsas problemdir. Biz dialoqu xüsusi olaraq seçdik, çünki dialoq bir modellə qarşılıqlı əlaqədə olmaq və ona rəy bildirmək üsuludur. Modelin cavabının yanlış olduğunu düşünsək, "Əminsənmi? Düşünürəm ki, əslində..." deyə bilərik. Beləliklə, modelin sizinlə söhbətdə hər hansı insanla söhbətdə olduğu kimi irəli-geri getmək imkanı var.

- Həqiqətən yeni texnologiyalar problemləri həll edə bilir. "ChatGPT" hansı problemi həll edir?

- Hazırda o tədqiqatın nəzərdən keçirilməsi mərhələsindədir, ona görə də onun hansı problemləri həll etdiyi barədə yüksək inamla danışmaq istəmirəm. Ancaq düşünürəm ki, öyrənmə yolumuzda həqiqətən inqilab etmək potensialına malikdir. Məsələn, siniflərdə 30 nəfər olur. Hər kəsin fərqli keçmişi, öyrənmə yolları var və hər kəs əsasən eyni kurrikuluma sahib olur. "ChatGPT" kimi tətbiqlə anlayış səviyyənizə uyğun bir şəkildə konsepsiyanı başa düşmək üçün bir modellə sonsuz söhbət edə bilərsiniz. Fərdiləşdirilmiş təhsildə bizə kömək etmək üçün böyük potensiala malikdir.

- Ancaq bəzi məktəblər"ChatGPT"ni qadağan edir. Bu sizi təəccübləndirirmi?

- Biz bu texnologiyaları inkişaf etdirərkən, həqiqətən, ümumi zəkaya, yüksək etibarlılığa malik imkanlara doğru irəliləyirik və bunu təhlükəsiz edirik. Ancaq onu müxtəlif mənşəli və domen təcrübəsi olan mümkün qədər çox insana açdığınız zaman, onların həm müsbət, həm də mənfi baxımdan texnologiya ilə etdikləri şeylər sizi mütləq təəccübləndirəcək.

- Bu sahədə liderlər süni intellektin təhlükələri barədə xəbərdarlıq edirlər. Texnologiya ilə bağlı hər hansı bir şübhəniz varmı?

- Bu, cəmiyyətin formalaşdırmaq üçün unikal bir quruma malik olduğumuz bir zamandır. Və bu, hər iki istiqamətdə gedir: texnologiya bizi formalaşdırır, biz də onu formalaşdırırıq. Həll olunması çox çətin problemlər var. Modeli istədiyiniz şeyi etməsini necə təmin edirsiniz, həmçinin onun bəşəri niyyətinə uyğun olduğuna və nəticədə bəşəriyyətə xidmət etdiyinə necə əmin olursunuz? Cəmiyyətə təsirlə bağlı çoxlu suallar var və nəzərə almalı olduğumuz çoxlu etik və fəlsəfi suallar var. Filosoflar, sosial elm adamları, rəssamlar və humanitar elmlərdən olan insanlar kimi fərqli xadimləri cəlb etməyimiz vacibdir.

- Hələ də çözməli olduğunuz əsas etik və ya fəlsəfi sual nədir?

- Pis adamlar ondan sui-istifadə edə bilər. Beləliklə, bu texnologiyanın qlobal miqyasda istifadəsini necə idarə etdiyinizə dair suallar yaranır. Süni intellektdən istifadəni insan dəyərlərinə uyğun şəkildə necə idarə edirsiniz?

- Sizcə, bu suallar sizin kimi şirkətlərə həvalə edilməlidir, yoxsa hökumətlər qaydaların yaradılmasında iştirak etməlidirlər?

- "OpenAI" və bizim kimi şirkətlərin bunu məsuliyyətli şəkildə ictimai şüura çatdırması vacibdir. Ancaq biz kiçik bir qrup insanıq və bu sistemdə bir ton daha çox data və texnologiyalardan kənara çıxan daha çox dataya ehtiyacımız var.

- Hökumətin iştirakının innovasiyaları ləngidə biləcəyinə dair həmişə bir qorxu var. Siyasətçilərin və tənzimləyicilərin işə qarışması üçün hələ tez olduğunu düşünmürsünüz?

- Çox tez deyil. Bu texnologiyaların təsirini nəzərə alaraq, hər kəsin iştirak etməsi çox vacibdir.

- Mira, mənə bir mahnı və ya albom, bir kitab və bizə kim olduğunu və səni nəyin ruhlandırdığını anlamaq üçün bir film adı deyə bilərsənmi?

- Mahnı: "Radiohead"ın "Paranoid Android" mahnısı yüksək səviyyəlidir, cəmiyyət və texnologiya ilə əlaqəli mövzulara toxunur. Ruhlandırıcı deyil, lakin gözəl və düşündürücüdür.

Kitab: Rayner Maria Rilkenin "Duino elegiyaları" şeirlər toplusu. Bu yaxınlarda bunu hədiyyə olaraq aldım və şeirlərin dərinliyini və gözəlliyini çox ruhlandırıcı hesab edirəm.

Film: 2001: "Kosmik Odissey" xüsusilə İohan Ştrausun "Mavi Dunay valsı" əsərinin müşayiəti ilə nəfəs kəsən ardıcıllıqla öz təsvirləri və musiqisi ilə təsəvvürlərimi qarışdırmağa davam edir və məni bu hadisənin ağırlığı və anın əzəməti haqqında düşünməyə sövq edir.