Bir İslam ölkəsində müsəlmanlar xaricində kəslər də yaşaya bilərmi?

Tarix: 2 Yanvar 2022 21:40

Bəli, yaşaya bilər. Bunlar cizyə verərək hüzur və təhlükəsizlik içində İslam ölkəsində yaşayarlar. Cizyə, qeyri müslim azlığın İslam Dövlətinə verdiyi verginin adıdır. Bununla, müəyyən bir muxtariyyətə və xüsusi bir statusa sahib olarlar, qorunarlar. İslam hökumətindəki qeyri müslim vətəndaşlara zimmi deyilir(1). Zimmiler haqqında, "Bizim üçün olan haqqlar onlara da vardır. Bizə düşən vəzifələr, onlara da vəzifədir" deyilmişdir. (2)

Bu bir tarixi reallıqdır ki, "zimminin istifadəsi, ödədiyindən çoxdur." Zimmi, cihadla, zəkatla mükəlləf deyil. Əsgərlik vəzifəsindən azaddır. (3)

Əhli kitab azlıq, inancda, ibadətdə azaddırlar. Məbədlərini təmir edə bilərlər, yenisini edə bilərlər. Zəngləri çalar, bayramlarında xaçlarıyla gəzə bilərlər. Müsəlmanların, əhli Kitabın məbədlərini yıxdıqları və ya onları İslama məcbur etdikləri vaqe deyil. (4) Müsəlmanların, İslam Dövləti bünyəsindəki azlıqlara rəftarıyla, digər millətlərin idarələri altındakı azlıqlara rəftarı araşdırıldığında, aralarında böyük bir məsafə olduğu görüləcəkdir. (5)

Müsəlmanların, qeyri müslim azlığa rəftarıyla əlaqədar bəzi nümunələr zikr etməkdə fayda görürük. Hz. Peyğəmbər belə deyər: "Kim bir zimmiye zülmətsə və ya gücünün üstündə bir mükəlləfiyyət yükləsə, mən onun düşməniyəm." (6)

Hz. Ömər, yaşlı və kor bir dilənçi görər. Onun əhli kitab bir yəhudi olduğunu; cizyədən, ehtiyacdan və qocalıqdan ötəri diləndiyini anlayınca, əlindən tutar, evinə aparar. Ona bir şey verər. Sonra onu beytül-male (xəzinəyə) göndərər. Oradakı vəzifəliyə, "Bu və bənzərlərinə köməkçi ol, deyər. Gəncliklərində onlardan faydalanıb, qocalıqda üzüstə buraxsaq, insafsızlıq etmiş olarıq." (7)

Xalid b. Velid, Rumların hücumunu önləyə bilməyəcəklərini anlayınca, Hımıs xristianlarına, "Sizi qoruma qarşılığı olaraq sizdən cizyə almışdıq. Bu gün sizi qoruya bilməyəcək vəziyyətdəyik" deyər və cizyələrini qaytarar. (8)

Selahaddin Eyyubi də, Şamdan çəkilməyə məcbur qaldığında, Xalid b. Velidin etdiyini edər. (9)

Əməvi hökmdarlarından Mervan, qeyri müslimlərdən İslama girənlərdən də cizyə alar. Ömər b. Əbdüləziz xəlifə olunca, İraq qubernatoruna bu təlimatı verər: "Şübhəsiz Allah, Hz. Məhəmmədi (s.ə.v.) bir dəvətçi olaraq göndərdi, bir vergi yığıcısı olaraq deyil. Bu məktubum sənə çatdığında, əhli kitabdan müsəlman olanlardan vergini qaldır." (10)

Qaynaqlar:

1-Mevdudi, İslamda Hökumət, s. 614; Zeydan, Şeriatu'l-İslamiye, s., 63

2-Bu haqqlar və vəzifələr üçün baxın. Zeydan, a.k.e., s., 66-73

3-Azzam, s., 154

4-Abdürabbih, s., 258

5-Mevdudi, İslamda Dövlət Nizamı s. ,59

6-Ebu Yusuf, Kitabul-Harac, Matbaatus-Selefiye, 1397 h. Qahirə, s. ,135

7-A.k.e. s., 136

8-Azzam, s. 154

9-A.k.e. s. ,154

10-Cessas, III, 150