Ukraynaya raketlər yağır, postsovet ölkələrində 9 Mayın anlamı qaldımı?

Tarix: 7 May 2022 15:52

Hər il 9 May - Qələbə günü münasibəti ilə Moskvanın Qırmızı Meydanında hərbi parad keçirilir. Lakin faşizm üzərində zəfərin ildönümü Ukrayna-Rusiya müharibəsi fonunda bu il o qədər də təntənəli keçirilməyəcək. Belə ki, postsovet ölkələrində 9 May tarixinə münasibət sərtləşib. Çünki bu tarix artıq işğalçı Rusiya ilə assosiasiya edilir.

Son günlər yayılan xəbərlər də bunu təsdiq edir. Kremlin mətbuat katibi Dmitri Peskov bildirib ki, Qələbə Gününə heç bir xarici lider dəvət olunmayıb: "Bu, yubiley tarixi deyil. Bütün Rusiya, ruslar üçün müqəddəs bayramdır. Lakin xarici liderləri dəvət etməmişik", - deyə Kreml sözçüsü vurğulayıb.

Latviya Seymi isə 9 May tarixini Ukraynada həlak olanların Milli Anım Günü elan edən qanun layihəsini bir gündə təsdiqləyib. Qanun layihəsinə əsasən, həmin gün dövlət qurumları və yerli özünüidarəetmə qurumları əyləncə və bayram tədbirləri keçirməyəcək, kütləvi tədbirlərin təşkilinə də icazə verilməyəcək. Eyni zamanda 8 və 9 may tarixlərində bütün ölkə ərazisində atəşfəşanlıq qadağan olunacaq.

İsraildə 9 May paradı ləğv edilib. Kütləvi tədbirlər, yürüşlər ləğv edilsə də, Herzl dağında faşist Almaniyası üzərində qələbədə əməyi olan yəhudi veteranların şərəfinə təntənəli mərasim keçiriləcək.

Sonxeber.net xəbər verir ki, siyasi şərhçi Elçin Mirzəbəyli "Yeni Müsavat"a bildirdi ki, 9 Maya xüsusi diqqət yetirilməsinin əleyhinədir: "İkinci Dünya müharibəsində faşizmə qarşı savaşan insanların xatirəsini əziz tuturam. Amma Rusiyanın İkinci Dünya müharibəsində alman faşizmi üzərində əldə olunan qələbəni yalnız öz nailiyyəti hesab etməsi, digər xalqların itkilərini və qələbənin əldə olunmasında göstərdikləri müstəsna xidmətləri görməzdən gəlməsi, bu müstəvidə bir çox hallarda ifrat dərəcədə ədalətsiz bir yanaşma sərgiləməsi ikrah doğurduğu üçün 9 may tarixinə xüsusi diqqət yetirilməməsinin tərəfdarıyam. Rusiya İkinci Dünya müharibəsində əldə olunan qələbəni özünün başqa xalqlara və dövlətlərə qarşı aqressiv təbliğatının elementinə çevirib və o qədər ucuzlaşdırıb, gözdən salıb ki, artıq bu barədə danışmaq belə istəmirsən. İkinci Dünya müharibəsi başlayanda Azərbaycan əhalisinin sayı 3 milyon 300 min nəfər idi. Müharibədə 300 mindən çox azərbaycanlının həlak olduğunu nəzərə alsaq, bu ümumi əhalinin 10 faizi edir. Rusiyanın hazırladığı "statistik məlumatlar"da İkinci Dünya müharibəsində həlak olan azərbaycanlıların sayı səbəbi izah edilmədən 58 min 400 nəfər göstərilir. Bu, ağlasığmaz həyasızlıqdır. Yenə də Rusiyanın açıq mənbələrdə olan "statistik göstəriciləri"nə görə, İkinci Dünya müharibəsində həlak olan hərbçi rusların sayı 5 milyon 756 min nəfərdir. Bu, Rusiya əhalisinin təxminən 5 faizi edir. Real rəqəmlər əhalinin sayına görə, İkinci Dünya müharibəsində həlak olan azərbaycanlıların sayının ruslardan daha çox olduğunu təsdiqləyir. Amma nədənsə bunu, həmçinin Bakı neftinin İkinci Dünya müharibəsində əldə olunan qələbədə oynadığı müstəsna rolu dilə gətirmək istəmirlər. İki dəfə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı Həzi Aslanova münasibətdə uzun illər boyu sərgilənən ədalətsizlik, onun ikinci dəfə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adına layiq görülməsinin gizlədilməsini, ümid edirəm ki, dəyərli həmvətənlərimiz unutmayıblar. İkinci Dünya müharibəsindən sonra yaradılan BMT-yə üzvlükdə də Azərbaycana və digər qeyri-slavyan respublikalarına da münasibətdə ədalətsizlik edilib. Yalnız Rusiya, Ukrayna və Belarus müstəqil hüququn ayrıca subyekti kimi BMT-yə üzv qəbul olunublar. Digər respublikaların xalqlarının qələbədə oynadıqları rol isə nəzərə alınmayıb. Mənim üçün Qələbə günü erməni faşizmi üzərində qələbə çaldığımız 8 noyabr Zəfər Günüdür. Həmin gün biz faşizmə qarşı İkinci Dünya müharibəsində həlak olan qəhrəmanlarımızı da layiqincə ana bilərik".

Millət vəkili Fazil Mustafa hesab edir ki, bizim 9 Mayla bağlı xüsusi öhdəliyimiz yoxdur: "Bu tədbirlərin keçirilməsinin heç bir anlamı yoxdur. Əslində, müəyyən dərəcədə müharibədən zərərli çıxmış şəxslər olaraq veteranlara imtiyazların verilməsi normal haldır. Ümumilikdə, biz də dünyadakı tendensiyalara uyğun davranmalıyıq. Lakin belə bir dönəmdə 9 may paradı keçirmək, yaxud Qələbə günü kimi qeyd etmək müəyyən dərəcədə Azərbaycanı mənfi yöndən diqqət mərkəzinə çevirə bilər. Buna görə də bu məsələdə fərqli siyasət izlənməlidir. Xüsusi təmtəraqla Qələbə gününün qeyd edilməsinə zərurət yoxdur".

Qeyd edək ki, bu il Moskvada parada daha az hərbçi və texnika qatılacaq. Bu barədə Rusiya Müdafiə Nazirliyinin məlumatında bildirilir.