Xərçəngin müalicəsi tapıldı

Tarix: 5 Iyun 2022 23:27

Böyük Britaniyanın Şeffild Universitetinin tədqiqatçıları döş və prostat xərçəngi ilə mübarizə aparmaq üçün xəstənin qanına yeridilə bilən kiçik maqnit "mərmilər" hazırlayıblar.

Britaniya alimləri xərçənglə iki mərhələdə mübarizə aparırlar.

Birinci mərhələ qəsdən hücum edən virusların inkişafını nəzərdə tutur. İkincisi, xüsusi maqnit hissəcikləri istehsal edən bakteriyalara diqqət yetirir. Layihənin əsas tədqiqatçılarından biri olan doktor Manita Muthana deyib:

"Bizim yanaşmamızın mahiyyəti olduqca sadədir, biz bakteriyalardan vasitə kimi istifadə edirik. Əvvəlcə xərçənglə mübarizə aparan virusları götürürük, sonra isə onların xərçəng  şişinə çatması üçün sürətli yollar hazırlayırıq. Bu, böyük potensiala malik ikili yanaşmadır".

Şeffild Universitetinin tədqiqatçıları əsasən xərçəng hüceyrələrini yoluxduran və məhv edən onkolitik viruslarla işləyirlər. Toqquşma"dan sonra onlar "açılır" və ölürlər. Onkolitik viruslar bədəndə kortəbii olaraq baş verir, lakin səmərəliliyi artırmaq və sağlam hüceyrələrin infeksiyasını minimuma endirmək üçün süni şəkildə dəyişdirilə bilər.

ABŞ-da melanoma, dəri xərçəngi  ilə mübarizə üçün onkolitik virusların istifadəsi son illərdə populyarlıq qazanıb. Şeffild qrupu prostat və döş xərçəngi ilə işləmək qabiliyyətini inkişaf etdirmək istəyir.

Tədqiqatın iştirakçısı doktor Fait Hovard deyib:

"Problem ondadır ki, onkolitik viruslar orqanizmin immun sisteminin diqqətini sürətlə cəlb edir. Buna görə də onlar yalnız dəri xərçəngi ilə mübarizə üçün istifadə edilsə də, başqa yerlərə çatmağa "vaxtları yoxdur". Bu problemin həlli maqnit "qapaqlardır". Onlar virusları əhatə edəcək, xəstənin dərisinə vurulacaq və qan vasitəsilə şişə sürətlə çatacaqlar. Onlar insan dərisinə bərkidilmiş xarici maqnitlər tərəfindən idarə olunacaqlar. Başqa sözlə, viruslar üçün zireh və ya qalxan olacaq.

Onkolitik virusun diametri təxminən 180 nanometrdir (1 nanometr millimetrin milyonda birinə bərabərdir). Tədqiqatçıların fikrincə, maqnit qabığının diametri təxminən 200-300 nanometr olmalıdır. Müasir elm belə kiçik qablar istehsal etməyə qadirdir, lakin alimlər bu işi bakteriyalara həvalə etmək qərarına gəliblər. Bəzi növlər dəmir oksidindən maqnitosom nanohissəciklərini sintez edə bilir. Hərəkət edərkən Yerin maqnit sahəsində naviqasiya etmək üçün mikroblar tərəfindən kompas kimi istifadə olunur.

Hovardın sözlərinə görə, bu mikroskopik maqnitlər onkolitik viruslar üçün zərf kimi xidmət etmək üçün idealdır. Şeffild komandası texnologiyanı uğurla inkişaf etdirib və heyvanlar üzərində sınaqdan keçirib. İndi alimlər insanlar üzərində  təcrübələrə başlamaq üçün resurslar toplayırlar.

Doktor Fait Hovard gələcəyə nikbin baxır:

"İlkin mərhələdə sınaqlar çox ümidverici idi. İndi biz texnologiyanı insanlar üzərində sınaqdan keçirə biləcək səviyyəyə çatdırmalıyıq. Ümid edirəm ki, bu, yaxın bir neçə ildə baş verəcək".