Yerin daxili nüvəsinin sirri açılıb

Tarix: 27 Avqust 2020 22:36

Alimlər əridilmiş dəmir qabığı ilə əhatə olunmuş yerin nüvəsinin yaranma sirrini açıqlayıb. Məlum oldu ki, ən azı 1-1,3 milyard ildir ki, dəmirin istilik keçiriciliyi Yerin mərkəzini sərinləməyə imkan verir. Bu haqda "Body Review Letters" jurnalında dərc olunan məqalədə söz açılır. Yerin maqnit dinamikası xarici nüvədəki əridilmiş dəmirin konveksiyası ilə yaranır.

Sonxeber.net deyerler.org-a istinadən bildirir ki, bu 2 mexanizmlə idarə olunur: temperatur dalğalanması nəticəsində yaranan istilik konveksiyası və daxili nüvənin sərhədində azad olan yüngül elementlərin xarici maye nüvəsindən keçən kompozisiya konvensiyası ilə. Lakin Yerin nüvəsindəki bərk nüvənin kristallaşmasından əvvəl yalnız istilik konveksiyası mümkündür. Tədqiqatçılar təcrübə quraraq, dəmirin nüvəyə xas olan təzyiq və temperaturda istilik keçiriciliyini araşdırıb. Bu xarici nüvədən daxili mantiyaya gedən istilik miqdarını təxmin etməyə imkan verib. Dəmir nümunəsi lazer vasitəsi ilə qızdırılıb və həddindən artıq təzyiq yaratmaq üçün almaz zindanından istifadə edilib. Yerin nüvəsindəki təzyiq xarici sərhəddindən daxili nüvənin sərhəddinə qədər 135 ilə 330 giqapaskal arasında dəyişir və temperatur 3.7-4.7 min dərəcəyə çatır. Belə şəraitdə dəmirin istilik keçiriciliyi daxili nüvənin soyumasında və kristallaşmasında mühüm rol oynayır. İstiliyin çıxması milyard il əvvəldən çox olan əsas soyutma vaxtının yuxarı həddinə uyğundur. 1-1,5 milyard il əvvəl yaranan süxurlarda maqnetik materialların olması, eyni zamanda maqnit sahəsinin gücündə artımın meydana gəldiyini göstərir.