Dəniz ilbizi (səkkizayaqlı)

Tarix: 15 Sentyabr 2020 07:33

Səkkizayaqlı dəniz ilbizi ən məşhur buğumayaqlılardandır. Dəniz ilbizinin qisa və yumşaq bədəni və qıvrılaraq ovunu tuta bilən səkkiz ayağı var. Onun bədənini örtən və çanağını qapayan dərisi nazik dəri torbanı xatırladır. Dəniz ilbizinin ağzı möhkəm iki çənədən ibarətdir. Onun başından isə səkkiz ayaq çıxır və bu ayaqlar dəniz ilbizi üçün əl rolunu oynayır, ona ov daşıyır.Onun hər bir ayağında 10 min dad reseptoru və 2000-ə yaxın xırda tutmaq qabiliyyətinə malik kiçik qılcıqlar var. Bu qılcıqların hərəsi isə 100 qram yükü özündə saxlaya bilir. Səkkizayaqlı dəniz ilbizinin iri büllür gözləri var. Onun gözləri insan gözlərini xatırladır. O qəlsəmələrə nəfəs alır. Dəniz ilbizi geniş inkişf etmiş baş beyinə və üç ürəyə sahibdir.
Adi dəniz ilbizi dərisinin rəngini ətraf mühitin rənginə uyğun olaraq dəyişdirə bilir. Bu onun dərisində olan piqment hüceyrələrinə görə baş verir. Dəridə olan piqment hüceyrələri dıniz ilbizinin mərkəzi sinir sitemlərinə impulslarla təsir edir və sinir impulsları dərinin rənginin dəyişməsində mühüm rol oynayır. Belə ki, adətən səkkizayaqlı dəniz ilbizi qəhvəyi rəngə malik olur. Onlar həyəcanlandıqda rəngləri ağarır, qıcıqlandırıldıqda isə qızarır.
Orta ölçülü səkkizayaqlı dəniz ilbizinin ölçüsü 90 sm (ayaqları ilə), çəkisi isə 4-7 kq arasında ola bilir. Səkkizayaqlı dəniz ilbizinə əsasən tropik və subtropik sularda, okean sularında rast gəlmək mümkündür. Dəniz ilbizinin ətində 8-10% yağlar var. Onun ətində olan ekstrakt maddələr ətinin xüsusi qoxuya malik olmasına səbəb olur. Səkkizayaqlı dəniz ilbizinin ətində çoxlu miqdarda A, B1, B2, B3, B6, B9, B12, C, E, D, K, PP vitaminləri, makro və mikroelementlər(maqnium, kalium, kalsium, fosfor, dəmir, yod, sink, marqanes, selen və s.) var. 100 qram səkkizayaqlı dəniz ilbizinin ətində 350 mq omeqa 3 yağı və yağ turşuları var. İlbiz ətində olan yağ turşuları orqanizmdə baş verən maddələr mübadiləsində iştirak edir. Ondan faydalanmaq üçün isə səkkizayaqlı dəniz ilbizinin ətindən az miqdarda da olsa yemək lazımdır. Dəniz ilbizinin əti çox dadlı olur. Onun faydalı və dadlı olması insanlara qədim zamanlardan bəllidir. Aralıq dənizi sahillərində yerləşən bəzi xalqların milli mətbəxində səkkizayaqlı dəniz ilbizindən istifadə olunur. Neapol yaxınlarında yerləşən adalarda dəniz ilbizindən şorbalar, buterburodların hazırlanmasında istifadə edilir. Yaponiyada isə səkkizayaqlı dəniz ilbizinin qızartmasından daha çox istifadə edilir.
Səkkizayaqlı dəniz ilbizinin zərərli xüsusiyyətləri
Onun zərərləri barədə heç bir yerdə qeydlərə rast gəlinməyib.
Dəniz məhsullarına qarşı allergiyası olan adamlara dəniz ilbizi yeyən zaman diqqətli olmaları tövsiyə edilir.