Günəş işığının ölümcül TƏHLÜKƏSİ

Tarix: 29 Aprel 2023 08:51

ABŞ-ın Vaşinqton Universitetinin Molekulyar Biologiya Məktəbinin mütəxəssisləri bir sıra fundamental tədqiqatlar apardıqdan sonra günəş şüalarında insan orqanizmi üçün elmə məlum olanlardan başqa hansı təhlükələrin gizlənə biləcəyini müəyyən ediblər.

Sonxeber.net lent.az-a istinadən xəbər verir ki, alimlərin işində qeyd olunduğu kimi, ultrabənövşəyi şüaların təsiri insan DNT-sində əvvəllər məlum olmayan növ zədələrə səbəb olur.

Bütün bunlar aqressiv dəri xərçənginə gətirib çıxarır. Tədqiqatçılar 150 koloniyanın maya hüceyrələrini bir ay ərzində 15 dəfə səkkiz saniyə UV lampalarına məruz qoyublar. Bundan sonra, DNT hüceyrələrdən təcrid olunub, bütün genom ardıcıllığına məruz qalıb, yəni qoşa zəncirdə tam nukleotid ardıcıllığı qurulub.

Beləliklə, alimlər ultrabənövşəyi şüalanmanın yaratdığı 50 minə yaxın mutasiyanı müəyyən ediblər. Bunların təxminən yarısı melanoma inkişafı ilə əlaqəli idi.

Bioloqların fikrincə, son vaxtlara qədər günəş şüalarının zədələnməsinin iki DNT əsası ilə məhdudlaşdığına inanılırdı: sitozin (C) və ya timin (T). Lakin indi müəyyən edilib ki, mutasiyalar bəzən adeninə də təsir edir (A). Üstəlik, hətta ultrabənövşəyi radiasiyaya bir dəfə və qısa müddətli məruz qalma da atipik mutasiyalara səbəb olur.

Melanoma və ya dəri xərçəngi ən ölümcül bədxassəli şişlərdən biridir, çünki tez metastazların meydana gəlməsinə səbəb olur. Bu xəstəliyin əsas səbəbi birbaşa günəş işığına uzun müddət məruz qalma hesab olunur.