Məşhur virusoloqdan yeni proqnozlar - Koronavirusa qarşı peyvəndlərin nə qədər təsirli olduğunu...

Tarix: 21 Oktyabr 2020 23:09

Rusiyada bir neçə gün əvvəl "Sputnik V"-yə əlavə olaraq ikinci peyvənd qeydə alınıb. Baş nazirin müavini Tatyana Qolikova və Rospotrebnadzor rəhbəri Anna Popova artıq Novosibirsk Vektor Mərkəzinin inkişaf etdirdiyi "EpiVacCorona" adlanan vaksinin sınaqlarında könüllü olub. Bundan əlavə, Krım Federal Universitetinin alimləri öz peyvəndlərini yaradıb, istifadə etmək üçün inyeksiyaya ehtiyac yoxdur, sadəcə nəfəs almalısınız. Moskva Dövlət Universitetində də alimlər tərəfindən yaradılan peptid peyvəndinin sınaqdan keçirilməsinə dair məlumatlar var. Çumakov İmmunobioloji Hazırlıqların Tədqiqatı və İnkişafı Mərkəzi isə başqa bir versiyasını hazırlayır.

Məşhur vaksinoloq, yoluxucu xəstəliklər üzrə mütəxəssis, Lider Tibb tibb mərkəzinin baş həkimi, tibb elmləri namizədi Yevgeni Timakov Rusiya peyvəndlərinin köməyi ilə COVID-19-u cilovlamaq mümkün olacağını qeyd edib.

Sonxeber.net ekspertin Rusiya mətbuatına verdiyi müsahibəni təqdim edir.

- Yevgeny Yurieviç, Rusiyada klinik sınaqların üçüncü mərhələsi bitmədən iki peyvənd qeydə alınıb. Bir dərmanın erkən qeydiyyata alınmasının bizim üçün fəxr hissindən savayı faydaları nədir?

- Bu, klinik sınaqların geniş çərçivədə aparılmasına imkan yaradır. Nəzəri olaraq sağlam insanlar üzərində testlərin aparılması nəzərdə tutulur: vaksinasiya olunur sonra dinamikaya nəzarət edilir və bir ildən sonra əks təsirləri olub-olmadığı öyrənilir. Yaşlılar və əlillər üzərində də uzun müddətli əks təsirləri olmadığı ortaya çıxdıqda peyvənd artıq kütləvi dövriyyəyə daxil edilir. Erkən qeydiyyat bu prosesi sürətləndirməyə, iki mərhələni birləşdirməyə imkan verir.

Məsələn, indi "Sputnik V" peyvəndinin sağlam könüllülər üzərində ilk mərhələsinin başladığını görürük. Ancaq peyvənd yalnız sağlam insanlar üçün deyil, risk altındakı insanlar üçün də lazımdır. Bu səbəbdən də testin ikinci mərhələsi yaşlı insanlar və əlillər arasında başlayacaq. Əvvəlcədən qeydiyyatdan keçmədən bunu etmək mümkün olmazdı.

- Kütləvi istehsala çox pul yatırdıqdan sonra peyvəndin effektiv olmadığı ortaya çıxa bilərmi? Belə bir risk var, yoxsa artıq qeydiyyatdan keçmiş peyvəndin təsirli olduğuna tam əmin olmaq olar?

- Peyvənd işləyir, antikorlar istehsal olunur, lakin nə qədər davam edəcəyini bilmirik. Gecikmiş əks təsirlərin olub-olmayacağını bilmirik. Odur ki, kütləvi vaksinasiyadan əvvəl klinik sınaqları sona qədər başa çatdırmaq lazımdır.

- Rusiya peyvəndlərin təsirli olub-olmadığını nə vaxt öyrənə biləcəyik?

- Bir ildən tez olmayacaq. İndi vaksinasiya lazım deyil, bir çoxu immunitet qazanıb. Xəstələnənlər gələn il yenidən xəstələnməyə başlayanda ona ehtiyac olacaq.

- Necə lazım deyil? Axı indi yoluxma sayı yazdakı statistikalardan daha yüksəkdir.

- Bunu sadə bir şəkildə izah etmək olar, sadəcə indi əhali 3 qat daha çox test etməyə başlayıb. Odur ki, aşkarlıq yalnız 1,2 dəfə artıb. Və xəstəxanaya yerləşdirmə göstəriciləri daha azdır, vəziyyəti boşuna drammatikləşdirməyə ehtiyac yoxdur.

- Baş nazirin müavini Tatyana Qolikova Rusiyada 47 peyvənd hazırlandığını söyləyib. Yeri gəlmişkən, Çinli alimlərin də 50-dən çox peyvənd üzərində çalışdığı deyilir. Artıq qeydiyyatdan keçmiş "Sputnik V" və "EpiVacCorona" olduğu halda niyə bu qədər peyvəndə ehtiyac var?

- Fərqli platformalarda belə bir sıra peyvəndlər hazırlanır, çünki bunlardan hansının sabit immunitet təmin edəcəyi, eyni zamanda minimum əks təsir göstərəcəyi məlum deyil.

- Yəni peyvəndin gələn ilin yayına qədər bizi koronavirusdan xilas etməsi real görünmür.

- Bir peyvəndin hazırlanması və sınaqdan keçirilməsi üçün minimum müddət 3-5 ildir. Əgər bir ildən sonra preparatın kütləvi vaksinasiya üçün effektivliyi ortaya çıxarsa, bu, böyük bir uğur olacaq. (publika.az)