Qurani-Kərimdə yaxşılıq və xeyirxahlıq

Tarix: 29 Dekabr 2023 02:00

1. Yaxşılıq və xeyirxahlıq Allah-Taalanın gözəl adlarındandır:

إِنَّا كُنَّا مِنْ قَبْلُ نَدْعُوهُ إِنَّهُ هُوَ الْبَرُّ الرَّحِيمُ

"Biz bundan əvvəl (dünyada) Ona ibadət edirdik. Şübhəsiz ki, yaxşılıq edən və mehriban məhz Odur!" ("Ali-İmran", 7.)

2. Yaxşılıq və xeyirxahlıq mələklərin xüsusiyyətlərindəndir:

بِأَيْدِي سَفَرَةٍ. كِرَامٍ بَرَرَةٍ

"(O mələklər) yaxşı iş görən əzizlərdir." ("Əbəsə", 16.)

3. Yaxşılıq və yaxşıların tanıtdırılması:

لَّيْسَ الْبِرَّ أَن تُوَلُّواْ وُجُوهَكُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلَـكِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ وَالْمَلآئِكَةِ وَالْكِتَابِ وَالنَّبِيِّينَ وَآتَى الْمَالَ عَلَى حُبِّهِ ذَوِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينَ وَابْنَ السَّبِيلِ وَالسَّآئِلِينَ وَفِي الرِّقَابِ وَأَقَامَ الصَّلاةَ وَآتَى الزَّكَاةَ وَالْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذَا عَاهَدُواْ وَالصَّابِرِينَ فِي الْبَأْسَاء والضَّرَّاء وَحِينَ الْبَأْسِ أُولَـئِكَ الَّذِينَ صَدَقُوا وَأُولَـئِكَ هُمُ الْمُتَّقُونَ

"Yaxşılıq yalnız üzlərinizi (ibadət üçün) şərq və qərbə tərəf çevirmək deyildir. Lakin həqiqi yaxşılıq Allaha, axirət gününə, mələklərə, (səmavi) kitaba və peyğəmbərlərə iman gətirən, eləcə də, öz malını, çox sevməsinə (və ona ehtiyacı olmasına) baxmayaraq Allah eşqinə qohumlarına, yetimlərə, yoxsullara, yolda qalanlara, dilənçilərə və qullar(ın azad olunmasın)a verən, namaz qılan, zəkat verən, əhd-peyman bağlayan zaman öz əhdinə vəfalı olanlar, (məxsusən,) maddi çətinlikdə, cismani zərərlərdə və cihad zamanı səbirli olan kəs(in iman və əməli)dir. Onlardır doğru danışanlardır və onlardır təqvalılar! (Ümumiyyətlə, yaxşılıq üç cəhətdən-etiqad, əməl və əxlaqdan ibarətdir.)" ("Bəqərə", 177.)

...وَلَيْسَ الْبِرُّ بِأَنْ تَأْتُوْاْ الْبُيُوتَ مِن ظُهُورِهَا وَلَـكِنَّ الْبِرَّ مَنِ اتَّقَى وَأْتُواْ الْبُيُوتَ مِنْ أَبْوَابِهَا وَاتَّقُواْ اللّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ

"...Yaxşılıq evlərə (cahiliyyət dövründə olduğu kimi) onların arxa tərəfindən daxil olmağınız deyil, lakin yaxşılıq günahdan çəkinən şəxs(in əməli)dir. Evlərə onların qapısından daxil olun və Allahdan qorxun, bəlkə nicat tapasınız." ("Bəqərə", 189.)

4. Yaxşılığa nail olmağın yolu sevilən şeylərdən Allah yolunda xərcləməkdir:

لَن تَنَالُواْ الْبِرَّ حَتَّى تُنفِقُواْ مِمَّا تُحِبُّونَ وَمَا تُنفِقُواْ مِن شَيْءٍ فَإِنَّ اللّهَ بِهِ عَلِيمٌ

"Sevdiyiniz şeylərdən (Allah yolunda) xərcləməyincə, əsla yaxşılığa nail ola bilməzsiniz. Allah, şübhəsiz ki, (Onun yolunda) xərclədiyiniz hər şeyi biləndir." ("Ali-İmran", 92.)

5. Yaxşıların və xeyirxahların məqamı:

إِنَّ الْأَبْرَارَ لَفِي نَعِيمٍ

"Həqiqətən, yaxşılar (axirətdə) bolluca nemət içində olarlar." ("İnfitar", 13.)

...وَمَا عِندَ اللّهِ خَيْرٌ لِّلأَبْرَارِ

"...Allah yanında olanlar yaxşılar üçün daha xeyirlidir." ("Ali-İmran", 92.)

إِنَّ الْأَبْرَارَ يَشْرَبُونَ مِن كَأْسٍ كَانَ مِزَاجُهَا كَافُورًا

"Şübhəsiz ki, yaxşılar (Cənnətdə) kafur qatılmış (xoşətirli) camdan içəcəklər." ("İnsan", 5.)

6. Yaxşılar və xeyirxahların sırasında ölmək ağıl sahiblərinin duası:

...رَبَّنَا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَكَفِّرْ عَنَّا سَيِّئَاتِنَا وَتَوَفَّنَا مَعَ الأبْرَارِ

"...Ey Rəbbimiz, günahlarımızı bizə bağışla, pisliklərimizi bizdən təmizlə və bizi yaxşıların sırasında öldür!" ("Ali-İmran", 193.)

7. Yaxşılar və xeyirxahların məqamına yüksəlmək üçün əlbir olmaq:

...وَتَعَاوَنُواْ عَلَى الْبرِّ وَالتَّقْوَى وَلاَ تَعَاوَنُواْ عَلَى الإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ...

"...Yaxşılıq etmək və təqvalı olmaqda əlbir olun, günah iş görməkdə və düşmənçilik etməkdə bir-birinizə kömək göstərməyin..." ("Maidə", 2.)

8. Özlərini unudub başqalarına yaxşılıq və xeyirxahlığı əmr etməyin məzəmmət olunması:

أَتَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَتَنسَوْنَ أَنفُسَكُمْ وَأَنتُمْ تَتْلُونَ الْكِتَابَ أَفَلاَ تَعْقِلُونَ

"(Səmavi) kitabı oxumağınıza baxmayaraq, camaata yaxşılığı əmr edir, özünüzü isə unudursunuz?! Heç fikirləşmirsiniz?!" ("Bəqərə", 44.)

9. Valideynə yaxşılığın mədh edilməsi:

يَا يَحْيَى خُذِ الْكِتَابَ بِقُوَّةٍ وَآتَيْنَاهُ الْحُكْمَ صَبِيًّا. وَحَنَانًا مِّن لَّدُنَّا وَزَكَاةً وَكَانَ تَقِيًّا. وَبَرًّا بِوَالِدَيْهِ وَلَمْ يَكُن جَبَّارًا عَصِيًّا

"Ey Yəhya! Kitabdan bərk yapış. Biz uşaq ikən ona hikmət verdik. Biz həm də ona Öz dərgahımızdan bir mərhəmət və paklıq bəxş etdik. O, (çox) müttəqi idi. (Yəhya) ata-anasına qarşı da olduqca itaətkar (nəvazişkar) idi: zalım, asi (dikbaş) deyildi." ("Məryəm", 12-14.)